Wat een paar jaar geleden nog technisch onmogelijk leek, is tegenwoordig eenvoudig verkrijgbaar.

De ontwikkelingen gaan echt heel snel. Zo gaat het met verschillende concepten. Dat is ook van toepassing op het concept van gezondheid. Het was tijd voor mij om tot de kern van de definitie te komen en om dit concept op een andere manier voor te stellen.

Ik ben op zoek gegaan naar de definitie van gezondheid.

De WHO (Wereldgezondheidsorganisatie) definieert gezondheid als ‘een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet slechts het ontbreken van ziekte of gebrek’. (WHO, 1948). Sindsdien is die definitie vaak bekritiseerd, maar nog nooit echt gewijzigd of aangepast.

Heel idealistisch, maar niet praktisch, want het doel – compleet welbevinden – is heel persoonlijk en voor velen onbereikbaar. Deze definitie werd tot niet zolang geleden veel gebruikt, maar past niet meer bij deze tijd. Van het bestrijden van infectieziekten in 1948, gaat het vandaag de dag voornamelijk om het verminderen en voorkomen van (welvaarts-) ziekten, zoals hart- en vaatziekten, kanker, obesitas en diabetes mellitus.

De Nederlandse onderzoeker Machteld Huber heeft in 2011 gezondheid opnieuw gedefinieerd. Op basis van vele gesprekken met professionals uit de zorg en patiënten definieert ze (2011) gezondheid als: “Het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven“. Deze definitie gaat niet uit van een ziekte, maar van het eigen functioneren, kwaliteit van leven en een holistisch mensbeeld. Fysieke, mentale en sociale staat vormen hierin één geheel. Deze relationele en dynamische omschrijving biedt een alternatief voor de statische definitie van de WHO.

Wow. Dit was iets voor mij.

Volgens de auteur wordt hierin veel meer de potentie benadrukt om gezond te zijn of te worden, zelfs wanneer er sprake is van ziekte. In de nieuwe definitie van gezondheid spelen nog andere dimensies mee. Die zijn: lichamelijke functies, mentale functies en beleving, de spirituele/existentiële dimensie, kwaliteit van leven, sociaal-maatschappelijke participatie en dagelijks functioneren. Over de inhoud van gezondheid bleken grote verschillen in interpretatie te bestaan.

Natuurlijk. Iedereen is anders en beleeft zijn eigen leven anders. En het is waar. Veel patiënten, ondanks een eventuele handicap, voelen zich gezond. Anderen zijn alleen. Ze zeggen zich niet ziek te voelen. Noch anderen zijn lichamelijk perfect gezond, hebben geen ernstige problemen, hebben een uitgebreid sociaal leven en toch voelen ze zich niet optimaal.

De nadruk ligt op veerkracht en eigen regie. Daar voelen patiënten zich in hun kracht aangesproken en niet uitsluitend benaderd te worden als zieke mensen. Voor deze groep wegen sociale participatie en zingeving minstens zo zwaar.

Ik persoonlijk, zie het nieuwe concept als kader voor dé preventieve zorg. Daarom ben ik begonnen om antwoorden te zoeken op vragen van Huber.

Wat vindt u van het concept van gezondheid, positief als negatief?

Wat zijn voor jou indicatoren van gezondheid? Wanneer zie je dat je gezond bent?

Positieve kant van deze vragen in de nieuwe definitie is dat de mens centraal staat. Dan ben ik al helemaal mee. Patiënt voelt zich aangesproken in plaats van zijn zwakte of ziekte. Wat hier ook wordt benadrukt is het potentieel van patiënten naast hun ziekte. Omdat ze naast hun ziekte ook nog een heel stuk gezondheid hebben. En dat vergeten ze regelmatig. Andere kant is dat niet iedereen met deze definitie akkoord is. Chronische zieke patiënten bijvoorbeeld. Wat nu met de definitie van ziekte? Is deze definitie van gezondheid begrijpelijk voor iedereen?

De essentie van het onderzoek van Huber komt overeen met de volgende stelling. Het is op basis van de eigen persoonlijke situatie en beoordeling dat we die nieuwe definitie kunnen benaderen. En dat is juist de bedoeling. Omdat je van alles kunt veranderen, maar het lukt pas echt als je dit belangrijk voor jezelf vindt. Eigen interpretatie of eigen perceptie. Dus wat je over gezondheid ook denkt en hoe je die ziet is de belangrijkste factor. Je kunt je ook voorstellen dat hoe je naar je gezondheid kijkt, zo kijk je ook naar je ziekte. En dit binnen de preventie mogelijkheden van verschillende ziektes. Cardiovasculaire ziektes, diabetes, obesitas. Ben je het er mee eens?

Ik ben Katrien. Ik ben cardio preventie coach. Ik help vrouwen voor hun hart te zorgen. Heb je meer informatie nodig? Stel gewoon je vraag op hello@gezondheidslabo.be Je kunt ondertussen wel al een kijkje nemen op de Facebookpagina  of Instagram.

Samen ont-moeten we gezondheid.

P.S. Blijf gezond.